Fiat viert in 2024 zijn 125ste verjaardag, dat verdient natuurlijk ook een passage in onze Nostalgie-rubriek. De hele geschiedenis van het Italiaanse merk uit de doeken doen, zou ons een beetje te ver drijven. We pikken er dus graag één modelletje uit. Geen 500 of Panda echter, dat had net iets te veel voor de hand gelegen. We kiezen voor de 126, die stadsmus lijkt net wel een beetje te zijn vergeten.

De meest iconische Fiat, dat moet toch wel de in 1957 gelanceerde en tot 1975 geproduceerde 500 zijn. Het ‘bolletje’ van Marc Vertongen uit “F.C. De Kampioenen”, waarvan je vermoedelijk al wel eens een aflevering hebt gezien. Geen enkel ander merk, op misschien het originele Mini na, zou er echt trots op zijn dat zijn bekendste auto ook een van de meest ‘eenvoudige’ modellen uit zijn hele catalogus is. Maar voor die 500, opvolger van de qua concept vooroorlogse Topolino, ligt dat dus anders. De echt wel piepkleine Fiat is een van de grootste klassiekers van de hele autogeschiedenis geworden, met een status die zeker voor de vele Italiaanse fans misschien zelfs nog die van de al vermelde Mini, de Citroën 2CV en de Volkswagen Kever overstijgt. 

Geen revolutie

Het is bekend, aan alle mooie liedjes komt er vroeg of laat een eind. Begin jaren 70 was de 500 zowel met zijn technologie als zijn (heel) beperkte functionaliteit al ingehaald door modernere concurrenten. Fiat had dus nood aan een wat efficiëntere opvolger. Dat werd de 126, hij kwam er al in 1972 en werd tijdens zijn eerste levensjaren nog tegelijk met de 500 aangeboden. De motor zat nog altijd achterin en dreef dan ook de achterwielen aan, op mechanisch vlak kon je dus allerminst van een revolutie spreken. 

De auto had zelfs dezelfde wielbasis als de 500, maar het door Sergio Sartorelli getekende koetswerk was met een lengte van 3.054 millimeter wel net iets groter en steviger en bood ook iets meer zitruimte. De lichtjes anders gepositioneerde motor liet toe het achterbankje 10 centimeter verder naar achter te verschuiven, het ‘langere’ dak zorgde ook voor wat extra hoofdruimte. De tweecilinder was van de 500 overgenomen, maar vanaf 1977 was er wel een variant met een van 594 tot 652 cc verhoogde inhoud. Het vermogen bleef steken bij een magere 23 pk, het maximumkoppel steeg van 39 naar een maar nauwelijks indrukwekkendere 43 Nm. Het in 1987 lichtjes opgefriste en dan ook 126 Bis gedoopte model kwam met 26 pk.

Populair in Polen

Ook al zou de 126 dus nooit dezelfde status bereiken als de 500, hij bleef wel maar liefst 28 jaar in productie. Op het einde van zijn carrière in 2020 stond de teller op net geen 4,7 miljoen exemplaren, een flink deel ervan was als Polski Fiat 126p van de dan ook Poolse fabrieksbanden gerold. Fiat had in die jaren ongetwijfeld heel lucratieve licentie-overeenkomsten met verschillende autobouwers in Oostblok-landen, zo kenden ook de grotere 124 en zijn afgeleiden lange carrières in Polen en als Lada’s natuurlijk vooral in de Sovjet-Unie.

De van een iets hoger chassis voorziene 126p was voor veel Polen lange tijd zowat de enige auto die ze zich konden veroorloven, dat maakte hem er haast per definitie populair. Hij kreeg al snel de bijnaam Maluch, wat ‘kleintje’ betekende. Vanaf 1977 werd dat zelfs zijn officiële voornaam. In de jaren 80 onderging de auto wel wat verbeteringen, zoals een efficiëntere verlichting en wat krachtigere remmen. Er volgden ook nog enkele facelifts en in 1987 een 704 cc ‘grote’ en watergekoelde motor van Poolse origine, ook al bleef het originele model evengoed beschikbaar. De auto kreeg ook nog een heuse achterklep of dus derde deur, de ‘echte’ en onvermijdelijk heel kleine bagageruimte bevond zich natuurlijk vooraan. De lokale en ook voor export naar onder meer Hongarije, China, Cuba en zelfs eventjes... Australië bedoelde Poolse productie haalde de kaap van de 3,3 miljoen exemplaren, de 126 werd er dan ook nog veel langer gebouwd en verkocht dan in het Italiaanse moederland. 

Technisch voorbijgestreefd

Daar stopte het verhaal al in 1993, met de vervanging van de 126 door de nu wel van een voorin gemonteerde motor voorziene Cinquecento. Een naam met letters in plaats van cijfers, het ging dus nog niet om de succesvolle hergeboorte van de 500 die we vandaag nog altijd kennen. Zoals gezegd, kon de 126 in West-Europa nooit echt de populariteit evenaren van het ‘bolletje’ dat hij in 1972 opvolgde. Werd het verouderde mechanische concept van die laatste zelfs in zijn laatste levensjaren nog met de mantel der liefde (of toch sympathie) bedekt, dan was dat al wat moeilijker voor het ‘nieuwe’ model. Er waren toen immers al wel wat auto’s te koop die met een betere wegligging, een hoogstaander comfort en zeker ook een ruimer en functioneler interieur heel wat meer wisten te overtuigen.

De 126 eindigde zijn carrière dan ook als een van de laatste kleine auto’s met een achterin geplaatste motor, hij werd op dat vlak zelfs alleen geklopt door de tot 2003 (in Mexico) gebouwde Kever. Tot ze bij Smart en later ook Renault (met de Twingo) opnieuw voor dat concept kozen, natuurlijk. Vooral tijdens zijn Italiaanse levensjaren liet de gestegen koopkracht in het thuisland veel gezinnen al toe voor een grotere auto dan de 126 te kiezen. Zoals de 127 (foto hieronder), een ook veel modernere hatchback met voorin geplaatste motor en voorwielaandrijving. Daar kunnen we het in een latere Nostalgie-aflevering misschien nog wel eens over hebben, die 125ste verjaardag van Fiat duurt immers nog wel even.